Diyabetik Ayak Ülseri
Diyabetik Ayak Ülseri
Diyabetik ayak ülseri diyabetin sıklığı ve istenmeyen klinik tabloları (enfeksiyon, amputasyon) ile sonuçlanan ciddi bir komplikasyondur. Diyabetik ayak ülseri gelişimine bağlı ölüm oranlarının yara gelişiminin ilk 12 ayında %5, beş yıllık ölüm oranlarının ise %42 olduğu tahmin edilmektedir.
Diyabetli hastalarda, herhangi bir ayak enfeksiyonu potansiyel olarak ciddi bir klinik seyirdir. Diyabetik ayak enfeksiyonu yüzeysel enfeksiyondan başlayıp ayak kemiğini de içeren derin enfeksiyona kadar birçok değişik görünüm sergileyebilir. Diyabetik ayak enfeksiyon türleri arasında şunlar yer alır;
- Selülit,
- Miyozit,
- Apseler,
- Nekrotizan fasiit,
- Septik artrit,
- Tendinit
- Osteomyelit
Diyabetik ayak yarası tedavisi yönetiminde standart uygulamalar arasında cerrahi debridman (ölü derinin temizlenmesi), nemli bir yara ortamını kolaylaştırmak için pansumanlar ile eksüda kontrolü, ayak yükünü boşaltma (off loading), vasküler değerlendirme, enfeksiyon ile birlikte hastanın kan şekerinin düzenlenmesi gibi bir dizi kompleks yaklaşımlar yer alır.
Diyabetik Ayak Ülseri Nedir?
Diyabetik ayak ülseri normal bir yaradaki başlangıç gibi kesik, sıyrık, kabarcık veya diğer küçük yaralanmalar şeklinde olabilir. Birkaç gün içinde doğal olarak iyileşen normal yaraların aksine, diyabetik ayak ülseri normal süre ve şekilde iyileşmez.
Bunun nedeni yavaş kan dolaşımı ve diyabetle ilişkili sinir hasarıdır. İyileşme yerine, yarada enfeksiyon oluşur ve cildin daha derin katmanlarına yayılır. Sonuç olarak, diyabetik ayak yarası sıklıkla apselere, kemik enfeksiyonlarına ve diğer ciddi sonuçlara yol açabilir.
Diyabetik Ayak Yarası Belirtileri Nelerdir?
Diyabetik ayak yarası gelişen hastada genellikle aşağıdaki semptomlar gözlemlenir.
- Kesikler, kabarcıklar, nasırlar veya yaralar dahil olmak üzere ciltte veya ayak tırnaklarında değişiklik,
- İltihap varlığı,
- Kötü koku,
- Ağrı,
- Kızarıklık,
- Ciltte renk değişikliği,
- Ayakta ödem
Diyabetik Ayak Yarası Nasıl Tedavi Edilir?
Diyabetik ayak yarası ciddiye alınması gereken klinik bir tablodur. Bu yaranın neden olduğu enfeksiyon, çevredeki dokulara ve kemiklere yayılabildiği gibi, uygun ve doğru zamanda tedavi edilmezse nihayetinde uzuv kesimine (amputasyon) kadar gidebilir. ZGHolistic Clinic olarak diyabetik ayak yarası tedavisinde izlediğimiz yöntem ve adımlar şunlardır;
- Diyabetik ayak ülseri hastalarında yapılan tam değerlendirmeler kapsamlı bir şekilde fizik muayene ile başlar.
- Öncelikle ayakta var olan ölü dokunun uzaklaştırılması işlemi (debridman) ile başlanır. Bilinmelidir ki birçok diyabetik ayak yarası nasırlı cildin altına gizlenir.
- Bu noktada en etkili pansuman, yara üzerinde uygun ve sağlıklı nemin tutulmasıdır.
- Yara evresine ve şiddetine bağlı olarak pansuman günde en az bir veya iki kez değiştirilmelidir.
- Ayak yükünü boşaltma tedavi için çok önemli fakat sıklıkla gözden kaçan bir bileşendir. Bu işlemle, yaralı ayaktaki baskı ortadan kaldırılır ve yeni sağlıklı hücrelere gelişme fırsatı verilmiş olur.
- Kan dolaşımının zayıflığı durumunda kalp damar cerrahı, zayıf kan dolaşımın kaynağı belirlenene kadar debridman yapmayı bekletebilir veya dolaşımı tekrar artırmak için gerekli tedavi veya operasyonu yapabilir.
Diyabetik Ayak Yarası Nasıl Önlenir?
Diyabetik ayak yarası dünya çapında artan diyabetik hasta popülasyonu için bir endişe kaynağıdır. Bakım standardını yönlendiren ilkeler sağlam olsa da, mevcut ve istenen yara iyileşme sonuçları arasında hala önemli bir boşluk söz konusudur. Bu noktada yara oluşumunu önlemek için:
- Ayaklar günlük olarak kontrol edilmelidir (şişlik, kızarıklık, nasır oluşumu, akıntı ve iltihap oluşumu vb.).
- Yalın ayak dolaşılmamalıdır.
- Ayaklar için sağlıklı uygun ayakkabılar giyilmelidir.
- Sağlıklı beslenilmeli, kilo, tansiyon, kolesterol ve kan şekeri düzenli olarak kontrol edilmelidir.
- Diyabetik ayak yarası oluşumunu engellemek için mutlaka bu konuda eğitimlerden (tırnak kesimi, ayak bakımı vb.) faydalanılmalıdır.
Diyabetik Ayak Yarasına Ne İyi Gelir? Ne Gibi Ürünler Faydalı Olur?
Diyabetik ayak ülseri gelişen hastanın vasküler problemi (bacak damarlarında tıkanıklık) devam ettiği sürece yapılacak her türlü yaklaşımın başarısız olma ihtimali yüksektir. Ayrıca debridmanda larva (maggot) tedavisi, tamamlayıcı olarak hiperbarik oksijen tedavisi (HBO) ile birlikte ham bal içeren ürün ya da uygulamalar da tedavi seçenekleri arasındadır.
Diyabetik ayak yarası tedavisi için uzun yıllardır geliştirilen ve oldukça başarılı sonuçlar elde eden, biyolojik etkiye sahip bitkisel bazlı ürünler de bir alternatif olarak kullanılır.
Halen geliştirilmekte olan diyabetik ayak yarası tedavisi seçenekleri umut vericidir, ancak bu uygulamaların gerçek etkinliğini belirlemek ve kanıta dayalı uygulama kılavuzları geliştirmek için iyi tasarlanmış kör randomize kontrollü bilimsel çalışmalara ihtiyaç vardır.
Prof. Dr. Halil YAMAN
"Sağlığınız için buradayız."
We are here for your health.