Uyku, ruh ve beden sağlığının vazgeçilmez unsurudur. Sağlıklı, mutlu bir yaşam için her gün düzenli ve yeterli miktarda (7-9 saat) uyumak gerekir. İnsandaki bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve bedenin hastalıklarla mücadele edebilmesi için kaliteli uyku çok önemlidir.
İnsanın günlük zamanının üçte birini uykuya ayırdığı göz önüne alınırsa uyku bozukluğu asla hafife alınmamalı kısa sürede doktora başvurulmalı ve hemen uyku bozukluğu tedavisi başlatılmalıdır.
Uyku Bozukluğu Nedir?
Uyku bozukluğu hayatın devamı için insan bedeninin her gün ihtiyaç duyduğu uykunun süresi, düzeni ve veriminde meydana gelen aksaklıklardır.
Uyku Bozukluğu Türleri Nelerdir?
Uyku bozukluğu türleri, insanda ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Tedavi edilmezse bireyin yaşam kalitesini düşürür. Tamamen ihmal edilirse hayati tehlikelere yol açar. En yaygın uyku bozukluğu türleri şunlardır:
Uykusuzluk (Insomnia)
En sık görülen uyku bozukluğu türüdür. Uyku moduna geçilememe, uyku sürecinde kesintiler, erken uyanma ve gün boyu uykusuzluk çekme şeklinde kendini gösterir.
Aşırı Uykululuk (Hipersomnia)
Yeterince uyku alınsa bile kişinin kendini aşırı uykusuz hissetmesi halidir.
Narkolepsi
Bir çeşit Hipersomnia şeklidir. Gündüz uyuma isteğindeki aşırılık ve kısa sürede uykuya dalıp rüya görme şeklinde ortaya çıkar.
Uyku Apnesi
Uyku esnasında nefessiz kalma, boğulur gibi olma, bu sebeple uykudan uyanma ya da aralıklı uyuma şeklinde görülür.
Huzursuz Bacak Sendromu
Uyurken, özellikle bacaklarda bazen de kollarda rastlanan, harekete bağlı olarak oluşan uyuşma, ağrı, karıncalanma, iğnelenme şeklinde beliren bir türdür.
Uyurgezerlik
Uyurken birden yataktan kalkma, yatak çevresinde dolaşma, evin içinde gezinme ve bazen anlaşılması zor konuşmalar yapma biçiminde kendini belli eder.
Uyku Felci (Karabasan)
Kişinin uyurken, uyanıkken ya da uykuya dalarken bilinci açık olmasına rağmen kısa süreli vücudunu hareket ettirememesi halidir.
Sıkıntı Verici Rüyalar
Sürekli kötü rüya görme, bağırarak, ağlayarak uyanma, yeniden uyuma durumunda tekrar kötü rüya göreceğini zannetme hissi veren bir türdür.
Uyku Bozukluğu Neden Olur? Kimlerde Görülür?
Uyku bozukluğu sorunları temelde, yaşanılan çevrede insana etki eden fiziksel ve psikolojik faktörlere dayanır.
Psikolojik Faktörler
- Stres,
- Kaygı,
- Aşırı heyecan,
- Kararsızlık durumları,
- Aile içi şiddet ve geçimsizlikler,
- Şizofrenik hastalıklar,
- Bipolar ve anksiyete(kaygı) bozuklukları gibi ruhsal hastalıklar bu faktörleri oluşturur.
Fiziksel Faktörler
Alkol ve kafein tüketimi, ilaç kullanımı, çalışma saatleri ve süreleri, gece vardiyası gibi yaşamsal faaliyetler uyku bozukluğu sorunlarında ön plana çıkarlar. Ortamdaki gürültü, ses, ışık miktarları; çocuk emzirme gibi zorunlu olarak uyanmayı gerektirici durumlar ve tüm bedensel hastalıklar da bu kapsamda yer alır.
Bu faktörlerle yoğun karşılaşan ve çözüm yolu bulamayan bireylerde uyku bozukluğu sıklıkla görülür.
Uyku Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Uyku bozukluğu belirtileri anahatları ile öyle sıralanabilir;
- Uykuya dalamama
- Gündüz aşırı uykulu görünme
- Tuvalete kalkmada görülen sıklık
- Burnun tıkanması, horlama
- Uykuda nefes kesilmesi
- Uyurken ağız kuruması
- Terleme miktarında artış
- Reflü (mideden ağıza gelen acımtırak sıvı)
- Sürekli uyuklama ve yorgunluk hali
- Uykudan yorgun uyanma
- Uykusunu tam alamama
- Moral ve motivasyonda bozukluk
- Aşırı unutkanlık
- Cinsellikte durgunluk
- Gerginlik, öfkelenme, sinirli davranışlar şeklinde ifade edilebilir.
Uyku Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?
Uyku bozukluğu tanısı konulurken, insanların kendilerinde hissettikleri uykusuzluk, yorgunluk, uyuyamama ve benzeri uyku problemleri için hastane ve kliniklere yaptığı başvurular dikkate alınır.
Hastanın şikâyetleri uzman hekimlerce dinlenir. Gerekli görülmesi durumunda hastanın laboratuvar tetkikleri istenir. Ayrıca Polisomnografi (Uyku Testi) yapılır. Son olarak uzman hekim tarafından tanı konulur.
Uyku Testi Nedir? (Polisomnografi)
Polisomnografi, hastanın uyku sorunu olup olmadığını anlamak için yapılan bir uyku testidir. Uyku sorunu olduğu düşünülen hasta, sorununun şiddetini ölçmek için, yetkili hemşire/görevlilerce özel bir odaya alınır. Hastanın üzerine uyumaya engel olmayacak şekilde elektrotlar yerleştirilir ve hasta uyutulur. Gece boyunca hastanın tüm beyin ve vücut fonksiyonları, görevlilerin gözetiminde, geliştirilmiş özel cihazlarla görüntülü olarak kaydedilir. Sonuçlar incelenir.
Birkaç gün içerisinde hastaya test sonuçları bildirilir. Tespit edilen uyku bozukluğu sorunları için hastaya uzman hekim tarafından uyku bozukluğu tedavisi başlatılır.
Uyku Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Uyku bozukluğu tedavisinde en çok tercih edilen yöntem ilaç kullanımıdır. Bu ilaçlar çoğunlukla uyku vaktinde hastanın uykuya dalmasını kolaylaştıran türdendir. Bu türler arasında kan basıncını, uyku-uyanıklık sistemini, sirkardiyen ritmi (günlük döngü) düzenleyen ve genellikle hap tarzında kullanılan melatonin hormonu da vardır.
Ayrıca bu tedavide uyumaya yardımcı ve uyku esnasında rahat nefes almayı sağlayan araçlar da kullanılır.
Yine uyku apnesini önlemek için yapılan cerrahi müdahaleler ile diş operasyonları da tedavide kullanılan diğer yöntemlerdendir.
Bu tedavide bireylere düşen görevler de vardır. Bu görevler özetle:
- Alkol ve sigaradan uzak durmak,
- Beslenirken vitamin ve mineral yönünden zengin ürünler tercih etme (Sebze,balık vs.),
- Karbonhidrat içeriği yüksek besinleri daha az tüketme,
- Diyetisyen kontrolünde diyet yapma ve aşırı kilodan uzak durma,
- Düzenli egzersiz yapma,
- Kafein oranı yüksek yiyecek ve içecek miktarını minimum seviyede tutma (Kahve, çay, elma vs.)
- Dengeli beslenme,
- Uykudan birkaç saat önce yemek yememe ve fazla sıvı tüketmeme,
- Yatak odasında mümkün olduğunca elektronik eşya bulundurmama ve uyku öncesinde bunları kullanmaktan kaçınma (Bilgisayar, tablet, telefon vs.)
- Karanlık ve sessiz bir ortamda uyuma,
- Konforu yüksek yatakları kullanmaya çalışma,
- Her gün aynı saatte uyuyup aynı saatte kalkma,(Yatmak için de saat kurulabilir)
- Gün içinde kısa süreli uyuma alışkanlıklarından sakınma, gibi sıralanabilir.
Uyku bozuklukları hakkında daha fazla bilgi edinmek, randevu oluşturmak ve diğer hizmetlerimizi öğrenmek için hemen ZGHolistic Clinic ile iletişime geçiniz.