Menisküs Yaralanmaları (Menisküs Yırtığı)
Menisküs Yaralanmaları (Menisküs Yırtığı)
Menisküs yırtığı diz eklemindeki zedelenmelere bağlı olarak gelişir. Diz eklemi üç kemikten oluşmaktadır. Bu kemiklerin yüzeyleri birbirine uygun olmadığından diz eklemi; eklem bağları ve kıkırdak yapıda bulunan menisküslerle güçlendirilmiştir. Menisküs eklem hareketi esnasında stabiliteyi arttırır ve kaygan bir yapı oluşturur. Kıkırdakların arasında ay şeklindeki yapısıyla kıkırdakların birbirine sürtünerek aşınmasını engeller. Diz yastıkları ve eklem arasında amortisör görevi görerek eklem ve kıkırdakların yüksek basınçtan korunmasını sağlar.
Ortopedik açıdan menisküs yaralanmaları vakaları en çok karşılaşılan hastalıklar arasındadır. ZGHolistic Clinic uzman kadrosu ile menisküs yaralanmalarına doğal çözümler sunarak yaşam kalitenizi artırmayı hedefler.
Menisküs Yırtığı Nedir?
Menisküs yırtığı dizdeki kıkırdak yapısının zarar görmesi olarak tanımlanabilir. Belli bir yük taşıma kapasitesine sahip olan menisküse fazla yük binmesi durumunda menisküs yırtığı meydana gelir. Ani yük binmesi; otururken ani bir şekilde ayağa kalkmak ya da hızlı bir şekilde yere eğilmek, uzun süre çömelme pozisyonunda kalmak durumlarında meydana gelebilir. Ayağın sabit olduğu durumlarda ani bir şekilde dönerek harekete geçmek de dize binen yük miktarını arttıran başka bir sebeptir.
Genç hastalarda daha çok travma kaynaklı olan menisküs yırtığı ileri yaştaki hastalarda yıpranma kaynaklı olabilir. Menisküste yıpranma mevcut ise gündelik işleri yaparken bir anda yırtılma meydana gelebilir. Örneğin koltuktan kalkarken veya merdiven çıkarken kopma meydana gelebilir.
Menisküs yırtılması pek çok kişide çapraz ön bağ yırtılması gibi farklı diz yaralanmalarıyla eş zamanlı olarak görülür. Bazı vakalarda ise aşınmış durumda olan kıkırdaktan kopan parça diz eklemleri arasına sıkışır ve dizin hareket etmesini engelleyerek dizin kilitlenmesine sebep olur. Bunun sonucunda kilitlenen diz uzun süre açılmaz. Yırtık olan dizde zamanla sıvı birikmesi olur. Böylece eklem hareketlerinde azalma ve takılma meydana gelir.
Menisküs yaşla birlikte zayıflar ve yapısında bozulmalar meydana gelir. Bu yüzden 65 yaş üstü bireylerde menisküs yırtığı görülme oranı %40 civarındadır.
Menisküs Yırtıklarının Çeşitleri Nelerdir?
Yırtılmanın olduğu bölge ve fiziksel özelliklerine göre menisküs yırtılması sınıflara ayrılır. Travma kaynaklı zedelenmeler genellikle ani hareket sonucu, düşme, trafik kazası veya dize dışarıdan gelen darbeler sonucunda ortaya çıkar. Bunun yanı sıra yaşlanma sonucu oluşan yırtılmalar da vardır. Menisküs yırtıkları fiziksel özelliklerine göre 4 sınıfta incelenebilir. Tedavi aşamasında yırtığın hangi grupta olduğuna karar vermek önemlidir. Menisküs yırtık çeşitleri şunlardır:
Longitudinal Yırtık
Uzunlamasına olan yırtıklardır. Genellikle travma sonucu oluşur. Sporcularda sık rastlanır. Bu yırtığın beraberinde ön çapraz bağ yaralanmaları da olabilir. 40 yaşın altındaki bireylerde daha çok karşılaşılır.
Horizontal Yırtık
Dejenerasyona bağlı olarak ortaya çıkan paralel yapıdaki yırtıklardır. Bu tip yırtıklarda menisküs üst ve alt olmak üzere ikiye ayrılır. İleri yaşlardaki bireylerde sık görülür.
Kova Sapı Yırtığı
Medial menisküste travmaya bağlı olarak görülen yırtıklardır. Longitudinal yırtıkla benzer özellikler gösterir.
Radyal Yırtık
Genellikle darbe sonucu oluşan yırtıklardır. Medial menisküste başlayıp yayılabilir.
Menisküs Yırtığı Neden Olur?
Menisküs yırtığı yaşanılan bir travma, dejenerasyon ya da doğuştan gelen sorunlar sonucu ortaya çıkabilir. Toplumun her kesiminden ve her yaştan bireyde görülebilir. Menisküs yırtığının nedenleri şunlardır:
- Ani dönme, durma, dizi döndürme veya zorla bükme sonucu oluşabilir.
- Ağır bir şey kaldırmak diz çökmek, çömelme pozisyonunda uzun süre durma sonucu oluşabilir.
- Dejenerasyon sonucu oluşabilir.
- Trafik kazası, düşme, dize alınan sert bir darbe sonucu olabilir.
- Ani manevra veya ikili temas gerektiren sporları yapanlarda görülebilir.
Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Menisküs yırtığı belirtileri genellikle ağrı ve şişme ile başlar. Ancak menisküs yırtığının yaşanmasından hemen sonra şiddetli bir ağrı hissedilmeyebilir. Spor yaralanmalarında sporcuların müsabakalara devam ettigi bile gözlemlenmiştir. Bazı durumlarda ağrı ve şişliğin beraberinde dizi tam olarak açıp kapatamama gibi şikayetlerde görülebilir. Buna ek olarak menisküs belirtileri hasarın bulunduğu yere göre değişkenlik gösterebilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- Hareket esnasında dizden gelen sesler
- Bir noktada takılma, hareketsizlik hissi veya dizde kilitlenme
- Ağrılardan kaynaklı diz kaslarında zayıflama
- Dizde ödem, şişlik, sertlik oluşması
- Çömelme, ayağa kalkma, dizi uzatma, dizi çekme hareketleri esnasında zorlanma
- Hareket ve egzersiz sırasında artan, dinlenirken azalan bir ağrı
- Ani gelen kramp, bıçak batma hissi
Menisküs Yırtığı Tanısı Nasıl Konur?
Menisküs yırtığı tanısı yırtılma şekline göre konur. Bireyin nasıl yaralandığı hakkında bilgiler alınır. Ortopedi ve Travmatoloji doktorlarının muayenesinde; menisküsün bulunduğu bölgedeki hassasiyet, sertlik ve şişme olup olmadığı incelenir. İhtiyaç halinde Steinman, McMurray ve Apley testleri uygulanır. Fiziksel muayenenin ardından kesin teşhis koymak için görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
- Manyetik Rezonans(MR), iz kıkırdağının ayrıntılı görüntülenmesi için kullanılır.
- Röntgen, travma kaynaklı kemik kırılması ve kas dokusunda olabilecek başka bir sorun ihtimaline karşı kullanılır.
- Artrokop, küçük bir kamera ile dizin içinin görüntülenmesi sağlanır.
- Artroskopi, izin içini izlemek için kullanılır.
Menisküs Yırtığı Nasıl Geçer?
Menisküs yırtığı tedavisi; önceden total menisektomi denilen menisküsün tamamen çıkarıldığı ameliyatlarla gerçekleştirildi. Günümüzde menisküsün diz üzerindeki koruyuculuğu bilimsel olarak kanıtlandığı için çok tercih edilmemektedir.
Menisküs tedavisine başlanmadan önce; hastanın yaşı, işi ve sosyal hayatı, menisküs yırtığının yapısı, yeri, tipi ve uzunluğu, hastanın fiziksel aktivite durumu, menisküs yırtığının yanı sıra başka yaralanmaların olup olmadığına bakılır.
Menisküs yırtığının olduğu yer kanlanma olan bir bölgede ise yırtık kendiliğinden iyileşebilmektedir. Dizi zorlayacak veya dizde ağrıya sebep olacak hareketlerden kaçınılmalı, şeklinde verilebilir. İstirahat edildiği durumlarda menisküsün iyileşme hızında artış yaşanır.
Dinlenme esnasında bacağın altına konulan bir yastık sayesinde bacak kalp hizasında tutulur. Köpek balığı kıkırdağı, hyaluronik asit gibi tıbbi ürünlerin menisküs ağrısı üzerinde olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir. Dizdeki şişlik ve ağrılar için buz tedavisi uygulanabilir. Fakat buzun cilde doğrudan teması engellenmeli ve gün içerisinde en fazla 25 dakika kadar bekletilmelidir.
Dizin bir bandaj ile sarılması da ağrı ve şişlik şikayetlerine iyi gelmektedir. Bazı durumlarda kök hücre tedavisi yöntemi de kullanılmaktadır.
Menisküs yırtığı ameliyatsız tedavi edilirken bir fizik tedavi uzmanından yardım almanın faydası büyüktür. Fizik tedavi uzmanının tavsiye ettiği menisküs egzersizleri, dizdeki stresi azaltır. Bu yöntem genellikle küçük yırtılmalarda hızlandırıcı etkiye sahiptir. Doktor tavsiyesi ile antienflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar dizdeki ağrı ve şişmenin tedavisinde kullanılır. Bunun dışındaki yöntemlerde menisküs yırtığı ameliyatı gerekebilir.
Yırtığın geniş ya da büyük olduğu durumlarda; dengesizliğe yol açan parçaların onarılması için menisküs ameliyatı gerekebilir. Menisküsün bütün olarak çıkarıldığı total menisektomi yöntemi kısa vadede olumlu sonuçlar verirken uzun vadede artrit gelişmesine sebep olur.
Bu noktada sadece menisküsün yırtık olan bölümünün çıkarıldığı parsiyel menisektomi yöntemi tercih edilebilir. Menisküsün durumuna göre yırtıkların birbirine dikilerek tamiri gerçekleşebilir. Menisküs yırtığının büyük ve tamir edilemediği durumlarda son yıllarda oldukça yaygınlaşan menisküs transplantasyonu tercih edilir.
Menisküs Yırtığı Nasıl Önlenir?
Menisküs yırtıkları genel olarak bir travma nedeniyle oluştuğu için engellenmesi zordur. Ancak bazı konulara dikkat ederek menisküs yırtığı riski azaltılabilir. Dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir:
- Diz kaslarını güçlendirmek için egzersizler yapılabilir.
- Egzersize başlamadan önce ısınma hareketleri yapılmalıdır.
- Aşırı yorulan kaslarda yaralanma riskini arttırdığı için spor esnasında küçük molalar verilmelidir.
- Ayakkabı tercihi doğru yapılmalıdır.
- Dizi zorlayıcı hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Fazla kilo alımı diz üzerindeki yükü arttırdığı için kilo kontrolü yapılmalıdır.
Menisküs Yırtığı Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Menisküs yırtığı tedavisinden sonra aşağıdaki konulara dikkat etmek gerekir:
- Menisküs ameliyatı sonrasında diz kaslarını güçlendirmek için fizik tedaviye başlanabilir.
- Açık cerrahi yöntemler kullanıldığı durumlarda hastanın belli bir süre dizini hareket ettirmemesi gerekir.
- Artroskopik yöntemle yapılan ameliyatlarda hasta günlük hayatına geri dönebilir.
- Sporcuların aktif spor yaşamına dönmesi için yaklaşık 3 ay zaman gerekebilir.
- İstirahat esnasında dizin kalp seviyesinde tutulması tavsiye edilir.
Menisküs yırtıklarının teşhis ve tedavisinde uzman bir ekiple çalışmak önemlidir. Yırtığın büyüklüğü ve yeri konusunda hekimin doğru kararlar vermesi ameliyat öncesi ve sonrasında hastanın takip edilmesi iyileşme hızını arttırır. Menisküs ameliyat fiyatı yapılacak işleme göre değişkenlik gösterir.
Ankara’da alanında uzman kadrosuyla ZGHolistic Clinic menisküs yırtığı tedavisinde siz danışanlarına yardımcı olmak için yanınızdadır. Randevu ve danışma için hemen iletişime geçebilirsiniz.
Menisküs Yırtığı İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Menisküs Ağrısı Nasıl Olur?
Dizin bükülmesi ve doğrultulması sırasında dizde sürekli ağrı, sıkışma, kilitlenme hissinin oluşması şeklindedir. Ayrıca yaralanma anında patlama hissi oluşur. Ağrı başlarda dayanılmaz halde değilken zamanla ağır bir hale gelebilir.
Menisküs Yırtığı Kendi Kendine İyileşir mi?
Menisküs yırtığı kırmızı bölge denilen kanamalı bölgede yer alıyorsa ve yırtığın boyutu küçükse kendi kendine iyileşebilir.
Menisküs Yırtığı Ne Kadar Sürede İyileşir?
Menisküs ameliyat sonrası iyileşme süresi yapılan işlemin türüne, yırtığın büyüklüğüne, bireyin iyileşme hızına ve diğer faktörlere bağlı olarak 4-6 hafta arasında değişir.
Menisküs Yırtığı İçin Ameliyat Şart mı?
Menisküs yırtığı kiloya, yaşa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Tedavisi için ameliyat olmak şart değildir. Yırtığın büyüklüğüne göre egzersiz uygulamaları ve ilaç tedavisiyle de iyileşme gözlemlenebilir.
Menisküs Yırtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Menisküs yırtığı uzun süre tedavi edilmezse kıkırdakta aşınmaya yol açar ve kireçlenme problemleri ortaya çıkar.
Menisküs Sporcu Hastalığı Mıdır?
Menisküs yırtıkları genellikle sporcularda görülen bir rahatsızlık olsa da sadece sporcu hastalığı değildir. Gençlerde çeşitli travmalar ve yanlış hareketlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Yaşlılarda ise eklem ve menisküsteki dejenerasyon sonucu meydana gelebilir.
"Sağlığınız için buradayız."
We are here for your health.